Çerkeslerin asırlar boyunca yaşamış oldukları vatanları, tarihi belgelerde "Çerkesya" adı ile anılmaktadır.

​

Çerkesler’in asırlar boyunca yaşadıkları Çerkesya toprakları konusunda güvenilir bilgiler, günümüzde genel kabul gören sınırların olması gerekenden çok daha sınırlı bir alanı kapsadığını göstermektedir. Çerkeslerin anavatanı olarak genelde 1830 yılı sonrasına ait bir haritadan yararlanılmakta ve bu haritada Çerkeslerin, Kuban (Psıj) nehrinin güney kesiminde yaşadığı gösterilse de bu tarihten önce Kuban ve Don nehirleri arasında da kayda değer bir Çerkes varlığı bulunmaktadır.

​

Moğol istilalarına kadar Karadeniz’in ve Azak'ın doğu kıyılarında İtalyanlar ve Doğu Roma’nın Zikh, Doğu Slavlarının Kasog, Perslerin Kaşak dediği Çerkeslerin, kuzeyde Kiev yakınındaki Çernigiv'den İtil nehrine, güneyde Rion nehrine kadar geniş bir alanı egemenliğinde tuttukları, Merkezi Kuzey Kafkasya'da ise çoğunluğu gene Alanlarla birlikte güçlü bir Çerkes varlığı olduğu bilinmektedir . Moğolların, Alanları büyük ölçüde yıkıma uğratması nedeniyle Merkezi Kuzey Kafkasya XIII. yüzyılda neredeyse tümüyle insandan arındı. XV. yüzyıldaki Timur istilası ile Merkezi Kuzey Kafkasya'nın orta çağdaki etnik yapısı büyük ölçüde yok oldu ve zaman içerisinde Çerkesler yeniden, kuzeylere ve doğuya doğru ilerlediler. Birkaç asır sonraki kayıtlarda Kuban nehri kuzeyinde Don nehrine Taganrog'a kadar yaşayan Janeler hakkında bilgiler bulunmaktadır. Çerkesler içindeki Jane grubu bugün sülale düzeyinde kabul edilse de esasında büyük bir boy teşkil edecek ve devlet düzeyinde ciddi örgütlenmesi olan kalabalık bir Çerkes topluluğu olduğu bilinmektedir. Yaklaşık 300 bin nüfusa sahip olduğu ifade edilen Jane’ler Kuban’ın kuzeyinden Don nehrine kadar Azak sahilinin doğusundaki geniş bir alanda yaşıyorlardı. Kırım Hanlığı’nın ve Osmanlı’nın bölgede artan hakimiyetinin sonucu olarak Jane’lerin nüfusu ciddi ölçüde azaldı. Kuban’ın kuzeyindeki Çerkes varlığına ilişkin başka bir kaynak ise Hükümdar Yinal döneminde Don nehri’nin güney kıyılarında çok sayıda Çerkes yerleşimin kurulduğuna ilişkindir.

​

Özellikle dikkat etmek gerekir ki bu bölgelerdeki Çerkeslerin varlığı, Prens Yınal dönemindeki Çerkes - Kabardey yerleşimlerinin kurulması başka bir ulusu yok ederek ya da sürgün ederek gerçekleşmemiştir.

​

Bu bilgilere dayalı olarak Çerkeslerin tarihi toprakları kuzeyde Don nehri ve kuzeybatıda Manych nehri hattı, doğuda Dağıstan, Çeçenistan, İnguşetya ve Kuzey Osetya (Mezdeug bölgesi Çerkesya sınırları içinde kalacak şekilde), güneydoğuda Kafkas sıradağları ve Abhazya, güneyde Karadeniz ve batıda ise Azak Denizi arasında kalan bölgedir. Bu sınırlar arasındaki alan ise yaklaşık 190 bin km²'dir.